-
1 эшләнеш
сущ.вы́делка, отде́лка, оформле́ниебүлмәнең эчке эшләнеше — вну́тренняя отде́лка ко́мнаты
китап тышының эшләнеше — оформле́ние обло́жки кни́ги
-
2 бездарность
1. жотсутствие таланта, одарённостийүне юҡлыҡ, һәләтһеҙ эшләнеш2. жо бездарном человекеталантһыҙлыҡ, һәләтһеҙлеҡ, булдыҡһыҙлыҡ -
3 дизайнер
мдизайнер (промышленность чыгара торган предметларны художество эшләнеше ягыннан проектлаштыручы рәссам-конструктор) -
4 алты
числ. колич.1)а) шесть; ше́стероалты ай көтү — ждать шесть ме́сяцев
алты көннән кайтыр — вернётся че́рез шесть дней
алты дус — ше́стеро друзе́й
алты бала үстерделәр — они́ вы́растили шестеры́х дете́й
б) шестёрка (чего, кого)алты ат җиккән чана — са́ни, запряжённые шестёркой коне́й
колонна булып алты автомашина бара иде — в коло́нне шла шестёрка автомаши́н
2) в знач. сущ.; в притяж. ф. алтыбыз, алтыгыз, алтысы ше́стеро (шесть) из; (нас, вас, их) ше́стеро; шестёрка; алтыбыз да (мы) все ше́стеро; все шесть из нас; вся на́ша шестёркаалтыбыз казыр, калганнарыбыз агач утыртыр — ше́стеро из нас бу́дут копа́ть, а остальны́е - са́женцы выса́живать
алтыныкы бетәр - алтмышныкы калыр — (посл.) ше́стеро сде́лают, а шестьдеся́т - затя́нут (букв. где ше́стеро, там зако́нчат, а где шестьдеся́т - там (де́ло) затя́нется)
3) в сочет. со словами на -лы или -лык шести-, с шестью́, из шести́, в шестьалты басулы — шестипо́льный
алты бүлмәле — шестико́мнатный; из шести́ (в шесть) ко́мнат
алты серияле фильм — шестисери́йный (из шести́ се́рий, в шесть се́рий) фильм
алты тәрәзәле — в шесть о́кон; с шестью́ о́кнами
4) мат.а) шестью́алты җидең - кырык ике — шестью́ семь - со́рок два
б) алтыдан шеста́я часть, из шести́алтыдан биш — пять шесты́х
алтыдан өчкә алтыдан икене кушу — к трём шесты́м приба́вить две шесты́х
5) в знач. сущ.; разг.а) шестёрка, шесто́й ( трамвай)анда алты белән барасы — туда́ на́до е́хать на шестёрке (шесто́м)
б) карт. шестёркаалтыдан йөрү — ходи́ть с шестёрки (шестёрок)
в) шесть (лет, го́диков); шесто́й (год, го́дик)аңа әле генә алты тулды — ему́ то́лько испо́лнилось шесть
укырга алтыда ук өйрәнде — чита́ть он научи́лся ещё в шесть лет
алтыга чыкты инде, алты белән бара инде — ему́ уже́ шесто́й (год) пошёл; ему́ уже́ идёт шесто́й го́дик (год)
г) шесть (часо́в); шесто́й (час)алтыдан алтыга эшләү — рабо́тать с (от) шести́ до шести́ (часо́в)
д) алтылар о́коло шести́ (часо́в); приме́рно шесть (часо́в)алтыларга кил — приди́ часа́м (так, приме́рно) к шести́
6) в знач. сущ.а) алтылары приме́рно (приблизи́тельно) шесто́е (число́)алтыларына тәмамларбыз — заверши́м приме́рно к шесто́му (числу́)
б) алтыларында приме́рно (приблизи́тельно, о́коло) шесто́го (числа́)в) алтысы шесто́е (число́)айның алтысы — шесто́е число́ (ме́сяца)
алтысына каршы төндә — в ночь на шесто́е
•- алты ат көчле
- алты атылышлы
- алты бармаклы
- алты баскычлы
- алты басулы чәчү әйләнеше
- алты дюймлы
- алты еллык
- алты җирдә
- алты ишкәкле
- алты йөз
- алты йөз ат көчле
- алты йөзьеллык
- алты йөз метрлы
- алты йөзле
- алты йөзлек
- алты кат
- алты катлап
- алты көнлек
- алты метрлы
- алты почмаклы
- алты сумлык
- алты тапкыр
- алты мәртәбә
- алтытомлык
- алтыурынлы
- алты яшьлек
- алты яшьтәге
- алтыдан бер••алтың алты якка китү — расходи́ться (разойти́сь) кто куда́; расходи́ться все в ра́зные сто́роны
-
5 йөк
I сущ.1) воз || возово́йөч йөк печән хәзерләү — загото́вить три во́за се́на
йөк артыннан җәяүләп бару — идти́ пешко́м за во́зом
йөк печәне — возово́е се́но
йөк үлчәве — возовы́е весы́
йөктән төшкән - югалган — (посл.) что с во́зу упа́ло, то пропа́ло
2) груз, покла́жа; кладь, но́ша, вьюк || грузово́й, това́рный; вью́чныййөк күтәрү — поднима́ть груз
кул йөге — ручна́я кладь
йөк ташу — перевози́ть груз, перево́зка гру́за
юлчының йөге — покла́жа пу́тника
ишәк аркасындагы йөк — вьюк на спине́ осла́
йөк судносы — грузово́е су́дно
йөк вагоннары — това́рные ваго́ны
йөк амбары — това́рный склад
йөк хайваннары — вью́чные живо́тные
йөк әйләнеше — грузооборо́т
3) как первый компонент русских слож. слов грузо-йөк күтәргеч җайланмалар — грузоподъёмные сре́дства
йөк агышы — грузопото́к
йөк җибәрүче — грузоотправи́тель
4) нагру́зкайөрәккә артык йөк — ли́шняя нагру́зка для се́рдца
җәмәгать эшләре йөге — обще́ственная нагру́зка
бер кешегә ике йөк — одному́ челове́ку две нагру́зки
5) перен. обу́за, бре́мя; груз, тя́гость, тя́жестькайгы (мәшәкать) йөге — груз печа́ли (забо́т)
дөньяда дус бул, йөк булма — в жи́зни будь дру́гом, а не обу́зой
йөкнең авыры аңа төште — основна́я тя́жесть вы́пала на него́
•- йөк аты- йөк бушату
- йөк бушатучы
- йөк вагоны
- йөк көймәсе
- йөк салу
- йөк төяү
- йөк ташучы
- йөк йөртүче
- йөк төяүче
- йөк урыны••йөге белән — це́лый воз (т. е. очень много)
йөге кыйшайган — прост. пья́ный
йөгенә керә алмау — не мочь поручи́ться (за достоверность чего-л.)
II сущ.; разг.йөк булып тору — тяготи́ть; быть в тя́гость кому, чему, для кого, чего
состоя́ние бере́менности- йөккә калуаның айлык йөге бар — у неё ме́сячная бере́менность
- йөккә узган
- йөктән котылу -
6 незаконный
прил.законһыҙ, закондан тыш эшләнгән, законға яраҡһыҙ (ҡаршы булған), законға һыймаған
См. также в других словарях:
гади — с. 1. Башкалардан өстенлеге булмаган. Һәрвакыт очрый, игътибарны тартмый торган. Нормаль, гадәттәге 2. Төзелеше, составы буенча катлаулы булмаган, элементар. Примитив эшләнгән. Бер составлы, элементар; киресе: кушма 3. Эшләнеше, сыйфаты ягыннан… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
монтаж — 1. Машина, корылмаларны билгеле бер план һәм сызым буенча җыю, кору эше. Шундый эшкә мөнәсәбәтле 2. Фильмның, әдәби яки музыкаль әсәрнең аерым кисәкләреннән эчтәлеге һәм сәнгатьчә эшләнеше ягыннан бербөтен әсәр җыю … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
этюд — 1. Өйрәнү максатыннан чыгып, төп сызыклары гына төшерелгән һәм гадәттә нин. б. әсәрнең яки аның бер өлешенең якынча эшләнеше саналган рәсем, скульптура әсәре һ. б. 2. Берәр мәсьәләгә багышланган кечерәк әдәби әсәр 3. Виртуоз характердагы кечерәк… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләнеш — и. 1. Берәр нәрсә тирәсендә яки йомык әйләнә буенча булган хәрәкәт Җирнең Кояш тирәли әйләнеше. Кая да булса барып кире килү хәрәкәте (эш башкарганда, йөгерү, йөзү ярышларында һ. б. ш.) 2. Нин. б. процесста кабатлана торган тулы цикл капитал… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сызма — I. 1. с. Сызып эшләнгән, сызым рәв. 2. и. График схема, сызым 3. и. Башлангыч рәвешендә, бик гомуми генә эшләп куелган язма хезмәт, әсәр һ. б. ; каралама. II. СЫЗМА, СЫЗМАЛЫ – с. Киң ара белән чәчеп, утыртып, рәт араларын эшкәртеп игелә торган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ерак — рәв. 1. Зур аралык турында; киресе: якын. с. Зур ара белән аерылган, ерактагы. с. Зур аралыклы, озакка сузылган 2. Озак, озак вакыт белән аерылган. с. Күптән үткән, күп вакыт элек булган 3. күч. Югалмаслык итеп, ышанычлы урынга е. яшерергә кушты… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
система — 1. Чынбарлыктагы нәрсәләрнең үзара бәйләнеш һәм бәйлелек челтәрендәге эзлекле тәртип. Төрле эшләрнең, чараларның оештырылу тәртибе, үткәрелү рәвеше 2. Бөтендәге өлеш кисәкләр, элементлар бердәмлегенең гәүдәләнеше һәм чагылышы булган төзелеш,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге